Prestiżową Nagrodę im. Oskara Kolberga “Za zasługi dla kultury ludowej” przyznawaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego otrzymało Muzeum - Kaszubski Park Etnograficzny im. Teodory i Izydora Gulgowskich we Wdzydzach Kiszewskich. Z województwa pomorskiego nagrodę otrzymał także Jerzy Walkusz z Hopowa.
Uroczystość wręczenia nagrody odbyła się 11 grudnia w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie.
To kolejna edycja tej prestiżowej nagrody, przyznawanej już od 39 lat. W tym roku wyróżnienie jest podwójne, ponieważ nagrodę przyznano właśnie w ustanowionym przez Sejm RP Roku Oskara Kolberga, w którym przypada 200-lecie jego urodzin.
Patronem tej najważniejszej w Polsce nagrody za zasługi dla kultury ludowej przyznawanej za dokonania twórcze, artystyczne, naukowe oraz działalność wspierającą tradycyjną kulturę regionalną, jest Oskar Kolberg. Etnograf, folklorysta, kompozytor, twórca największego w XIX wieku zasobu źródeł etnograficznych do badania kultury ludowej obszaru dawnej Rzeczypospolitej, które stworzyły podwaliny współczesnych nauk o kulturze (etnografii, etnologii, folklorystyki, etnomuzykologii) i do dziś są inspiracją twórczości naukowej i artystycznej.
- Od 39 lat Nagroda im. Oskara Kolberga jest znakiem jakości tego, że osoby zajmujące się sztuką ludową potrafią to robić profesjonalnie - powiedziała podczas uroczystości minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Małgorzata Omilanowska. - Jestem przekonana, że sięganie do źródeł, kultywowanie polskiego dziedzictwa niematerialnego jest tutaj szczególnie istotne, tym bardziej, że dziś współczesny świat potrzebuje odwołania się do własnych korzeni.
W uzasadnieniu przyznania honorowej Nagrody można było usłyszeć, że “w tym najstarszym w Polsce muzeum na wolnym powietrzu o ponad stuletniej tradycji Teodora i Izydor Gulgowscy stworzyli w małej kaszubskiej wsi ośrodek uznany dziś za miejsce odrodzenia się kultury kaszubskiej. Wszystkie tradycje tego kultowego miejsca na mapie współczesnych Kaszub są kontynuowane i twórczo rozwijane w działalności muzealnej“. Nagrodę odebrała dyrektor Muzeum - Kaszubskiego Parku Etnograficznego, Teresa Lasowa.
Wśród 12 laureatów znalazł się także Jerzy Walkusz z Hopowa (powiat kartuski). Nagrodzony jest wykonawcą instrumentów ludowych i rekwizytów obrzędowych, rzeźbiarzem, kowalem, animatorem kultury kaszubskiej. (ak)
Fot. Adam Kiedrowski
Na zdjęciu na górze, dyrektor Muzeum - Kaszubskiego Parku Etnograficznego im. Teodory i Izydora Gulgowskich we Wdzydzach Kiszewskich Teresa Lasowa podczas wręczenia Nagrody im. Oskara Kolberga przez Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małgorzatę Omilanowską. Na zdjęciu poniżej nagrodę odbiera Jerzy Walkusz z Hopowa (powiat kartuski).
Kim był Oskar Kolberg?
Henryk Oskar Kolberg stworzył dla nauki i kultury polskiej bezcenny zespół materiałów źródłowych – opracował i realizował wielki program badań folklorystycznych i etnograficznych, pozostawiając nam wielotomowe dzieło Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce oraz ogromne archiwum rękopiśmienne. Dzieło jego przedstawia stan kultury ludowej w XIX w. z całego terytorium dawnej Rzeczypospolitej, jej zróżnicowanie regionalne i bogactwo. Żaden inny naród europejski nie ma takiego zespołu źródeł z tej epoki, zwłaszcza z zakresu muzyki ludowej, opracowanego według systematycznie realizowanego planu. Dokumentacja zgromadzona przez Oskara Kolberga już od blisko stu pięćdziesięciu lat służy, zgodnie z zamierzeniem autora, przede wszystkim naszej etnografii, folklorystyce i etnomuzykologii.
Urodził się 22 lutego 1814 r. w Przysusze. W latach 1823–1830 był uczniem renomowanego Liceum Warszawskiego, równocześnie uczył się muzyki, m.in. u J. Elsnera. W latach 1835–1836 kontynuował studia muzyczne w Berlinie. Po powrocie do Warszawy, około roku 1839, zaczął zapisywać melodie ludowe, najpierw w okolicach Warszawy, stopniowo poszerzając badania na dalsze regiony. W roku 1865 przedstawił na łamach czasopisma „Biblioteka Warszawska” swój program badań etnograficznych i opracowywania ich wyników w postaci etnograficzno-folklorystycznych monografii regionalnych. Odtąd konsekwentnie realizował tę koncepcję, wydając w latach 1865–1869 trzy tomu Ludu i szukał środków finansowych na druk tomów następnych..
W r. 1871 Kolberg przeniósł się z Warszawy w okolice Krakowa, ponieważ Krakowskie Towarzystwo Naukowe podjęło się współfinansowania Ludu. Zobowiązanie to przejęła w r. 1873 utworzona właśnie Akademia Umiejętności. Kolberg był członkiem Komisji Antropologicznej Akademii i przewodniczącym jej Sekcji Etnologicznej.
Opublikował łącznie 33 tomy Ludu i Obrazów etnograficznych, dwa tomy następne przygotował do druku. Pozostawił ogromny zespół rękopisów, zawierający głównie materiały folklorystyczne i etnograficzne i na ich podstawie wydano drukiem następne monografie. Jego Dzieła wszystkie, wydawane przez Instytut im. Oskara Kolberga w Poznaniu, obejmują także jego dorobek kompozytorski i liczą, jak dotychczas 85 tomów.
Źródło: Ze zbiorów Muzeum Oskara Kolberga w Przysusze / za zgodą IMIT.
